Geschiedenis

Het ontstaan van de vakantiehuis de Pondok

Het was in het voorjaar van 1958 dat ds. Jelke Bruinsma met plannen rondliep om de recreatie in Gaastmeer in goede banen te leiden. Hij zag toen al dat de vrije tijd in Nederland en de buurlanden een grote ontwikkeling zou doormaken. Dat gebeurde al door de verkoop van woningen aan het water en die ontwikkeling begon in 1955 waardoor behoorlijk veel woningen werden verkocht aan mensen buiten Friesland.

Met de bedoeling om het tij te keren werd in 1962 de Ichtus-stichting opgericht. Deze stichting heeft het doel om de recreatie in Gaastmeer te begeleiden. De stichting werd opgericht door Ds. Jelke Bruinsma, Mathijs Westra en Jelle Zeilstra

Of dat nu voor de oprichting van de stichting of dat het erna gebeurde maar ds. Bruinsma kreeg via een kennis te horen dat er in Drachten een houten noodwoning te koop werd aangeboden. De indeling hiervan paste goed als vakantiewoning, dus kocht ds.Bruinsma die woning. Het begin is geboren. Nu nog de uitvoering. Dat ging in het begin moeizaam. Ds. Bruinsma had via de directeur van gemeentewerken de heer Blokland van de gemeente Smallingerland gehoord dat de noodwoning binnen een bepaalde tijd opgeruimd moest worden.

Met die vergunninghouder is overeenstemming bereikt om de woning af te breken en te ruimen. Het plan werd gemaakt om de noodwoning te demonteren en naar Gaastmeer te vervoeren. Op een maandagmorgen in maart van dat jaar, zijn we met de vrachtwagen van Anne Baarda uit Oudega naar Drachten gereden. Maar deze strandde in Sneek op de Prins Hendrikkade. De voorste wielen stonden er dwars onder, dus men kon niet meer verder rijden.  Er moest een andere vrachtwagen komen en deze werd in Heeg gevonden. De firma Walinga was bereid om dit klusje te klaren. Gosse de Groot de plaatselijke timmerman, nu bouwbedrijf Leenstra, reed met vrijwilligers naar Drachten om de noodwoning te demonteren (dat demonteren was al een paar dagen daarvoor gebeurd) en op te laden om naar Gaastmeer te vervoeren. De hele woning kon in één vracht vervoerd worden. In Gaastmeer werd alles afgeladen en aan de kade lag een praam gereed om alles in te laden. Dit alles gebeurde in het voorjaar van 1962.

Het terrein was al uitgezocht. Dat moest op Malakka gebeuren (zo werd dat stukje grond op de hoek van de Liuwedaem en de Grutte Gaastmar genoemd).  Maar de vergunning? De ijshokken van de firma Lankhorst waren inmiddels verkocht. De aanvraag voor een  vergunning om op de hoek bij de Liuwedaem “Malakka” te mogen bouwen werd afgewezen. Zie onderstaande situatietekening:

De hellingschuren met het hellinghuis waren sinds 1953 eigendom van de Hervormde diaconie. Dit was ook het werk van ds. Bruinsma. Een mooie plaats om het gebouw in op te slaan en daar heeft het tot 1964  gelegen. Daarna is de fundering gemaakt op de plek van de drooghuizen aan de Wijde Sloot, naast het huis waar Jan van Duijn nu woont. Toen de fundering klaar was, werd de noodwoning weer uit de hellingschuur gehaald en naar de bouwplaats getransporteerd. Jan de Vries uit Sneek was de architect. Hij keurde alle elementen af, want het zag er niet zo fris meer uit na al dat gesleep en na een opslag van meer dan 1 jaar. Op de fundering die toen al klaar was werd een tijdelijke vergunning verleend voor een nieuwe recreatie woning. De te bouwen woning werd uitgevoerd in houtskeletbouw en heeft er tot 1969 gestaan. In dat jaar is ook de vergunning verleend voor de bouw van de Pielhûskes.

Alle elementen van de noodwoning lagen toen op dat terrein en die moesten daar weg. Dat was het moment dat er een definitieve bestemming moest komen. En dat werd de pastorietuin. De vergunning werd verkregen op 2 augustus 1965 (zie bouwvergunning)

Opnieuw werd weer een fundering gemaakt, waarop de noodwoning is gebouwd. Maar nu in de pastorietuin, op de plek waar de Pondok nu staat.

Ds. Bruinsma mocht zelf ook graag klussen. De nieuwe houten vakantiewoning die gebouwd is op een tijdelijke vergunning moest toen verdwijnen, omdat in 1969 een vergunning werd verkregen om de Pielhûskes te bouwen.

Het materiaal wat vrij kwam van de houten vakantiewoning is in de pastorietuin opgeslagen en later voor de uitbreiding van de Pondok gebruikt.

De naam PONDOK is een hut voor tijdelijk gebruik (jacht hut) of vakantieoptrekje in de bergen van Indonesië, vooral op Java.  Mevr. Bruinsma die in Indonesië is opgegroeid, heeft de naam bedacht.

De Gaastmar 20 oktober 2015

Wiebs Leenstra